یادداشت

دارابگرد، از کهن‌ترین شهرهای باستانی فارس، نخستین مقر فرمانروایی شاهنشاهی ساسانی محسوب می‌شود. با ساختاری دایره‌ای‌شکل، سامانه‌ای پیشرفته برای آبرسانی، و آثار شاخصی چون تپه شاه‌نشین و نقش‌برجسته شاپور اول، این شهر نمونه‌ای منحصربه‌فرد از مهندسی شهری و معماری ساسانی به شمار می‌رود.

محوطه باستانی قصرابونصر، در شش کیلومتری غرب شهر شیراز کنونی، در دامنه کوه­‌های شمالی دشت شیراز و در مجاورت رودخانه خشک جای گرفته است. در عصر ساسانی، علاوه بر محوطه قصر ابونصر، محوطه پهن­‌دژ و مظهر قناتی در سعدیه، از لکه­‌های زیستی مهم در دشت شیراز به حساب می­‌آمدند. شهر...

بیشاپور، دومین پایتخت ساسانی، توسط شاپور اول، پسر اردشیر پاپکان، تأسیس شد. این شهر با ویژگی‌های معماری خاص و شباهت‌هایی با اردشیرخوره، در نزدیکی تنگه چوگان و رودخانه بیشاپور قرار دارد. از نظر ویکتوم فرم دایره‌ای هسته مرکزی شهر و استفاده از عناصر معماری یونانی و رومی، از جمله ستون‌ها...

ساسانیان شهرهای بزرگ، چندفرهنگی و با استحکامات قوی می­‌ساختند و طلوع این سلسله، از اساس، در پیوند تنگاتنگی با «بنیان افکندن شهر» است. «اردشیر پاپکان»، مدعی بهره­‌مندی از فرّ کیانی و امتیاز الهی برای تأسیس شهر، «اردشیرخوره» (فر و شکوه اردشیر) را اندکی پیش از پیروزی کامل بر شاه اشکانی...