بوستان و گلستان؛ گونه‌های باغ بر اساس داستان ویس و رامین، اثر فخرالدین اسعد گرگانی

 
مبینا گروسی: خدمت دوستان و اساتید محترم سلام عرض می‌کنم. با سومین جلسه از سلسله نشست‌های باغ‌خوانی در خدمتتان هستیم. من مبینا گروسی، عضو انجمن‌علمی گروه منظر دانشکدۀ ‌معماری دانشگاه شهید بهشتی، هستم. این سلسله نشست‌ها با همکاری شرکت متن‌آویس و انجمن‌علمی معماری منظر برگزار می‌شود. از دکتر جیحانی و دکتر ضیائیان که قبول زحمت کردند خیلی ممنونم و از ایشان دعوت می‌کنم که نشست را شروع کنند.

معرفی سخنران و زمینه موضوع

حمید ضیائیان: روز همگی به‌ خیر. خدمت اساتید عزیز، دانشجویان نازنین، اهالی دانشکده و مهمانانی که به جمع ما پیوسته‌اند خیر مقدم عرض می‌کنم. اامروز،به همت انجمن‌علمی گروه منظر دانشکدۀ معماری دانشگاه شهید بهشتی، سومین نشست از سلسله نشست‌های باغ‌خوانی درحال برگزاری‌ است و ان‌شاءلله در این جلسه در خدمت آقای دکتر حمیدرضا جیحانی خواهیم بود.
در دانشکدۀ ما حمید زیاد است و من هم مفتخرم یکی از آن‌ها باشم. آقای دکتر جیحانی هم یکی از آن‌ها است. وقتی در دانشکده می‌گوییم «دکتر حمید»، منظورمان دکتر حمید ندیمی ا‌ست. آقای دکتر خویی هم اسمشان حمیدرضا است. باز هم من افتخار می‌کنم که هم‌نام آقای دکتر جیحانی هستم. آقای دکتر دانشیار و رئیس گروه مستندنگاری، مطالعات و مرمت دانشکدۀ معماری دانشگاه شهید بهشتی هستند. تا آنجایی که من می‌دانم، در سال 67 وارد دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران شدند و سال 75 فارغ‌التحصیل شدند. من در اینجا ورودی 69 هستم و ایشان دو سال پیش از من وارد رشتۀ معماری شدند. در سال 93، دکتری مرمتشان را از دانشگاه هنر اصفهان گرفتند. مدتی در دانشگاه کاشان تشریف داشتند و چند سالی است ما مفتخریم که در دانشکدۀ معماری دانشگاه شهید بهشتی در خدمت آقای دکتر هستیم. صحبت اامروزایشان پیرامون گونه‌های باغ براساس داستان «ویس و رامین» فخرالدین‌ اسعد گرگانی خواهد بود. می‌دانید در فرهنگ ما ایرانی‌ها مصادیق یا جلواتی وجود دارد که آن جوهره را به منصۀ ظهور می‌رساند: موسیقی ایرانی، معماری ایرانی، ادبیات ایرانی، شعر و دیگر هنرها.

اهمیت ادبیات فارسی در فهم فرهنگ و هنر ایرانی

اگر نگوییم شعر و ادبیات فارسی اصلی‌ترین یا بزرگ‌ترین آینۀ فرهنگ ما است، فکر می‌کنم جای شک و تردید نباشد که حداقل از اصلی‌ترین‌ها است. جست‌وجو در این‌ آینه قطعاً تصاویر بسیار دل‌انگیزی برای ما به نمایش خواهد گذاشت که در عرصه‌ها‌ و جلوات دیگر فرهنگی، برای ما امکان مطالعۀ تطبیقی، امکان بازخوانی، و امکان تعمیق را ایجاد می‌کند. ادبیات ما همیشه من را یاد این بیت می‌اندازد که شاعرش هم معلوم نیست و آن را به خیلی‌ها نسبت دادند: «کرانه نه‌پیدا و بن ناپدید».
این بیت هم در شاهنامه آمده و هم در اشعار خواجو؛ ولی در هیچ‌کدام از آن‌ها قطعیتی وجود ندارد. «خردمند چو پهنای دریا بدید/ کرانه نه‌پیدا و بن ناپدید». ادبیات ما واقعاً این‌گونه است؛ نه مرزهایش به چشم می‌آید و نه می‌توان به عمق آن رسید. آ‌ن‌قدر گسترده و آن‌قدر عمیق است که اگر سال‌های سال، قرن‌ها، هزارها سال تولید نداشته باشیم، تولیدی که نیاکانمان داشتند برایمان کفایت می‌کند تا بتوانیم از این دریا مرواریدهای درخشان صید کنیم. آقای دکتر ما در خدمت شما هستیم. می‌گوید: «از این بوستان که بودی ما را چه تحفه کرامت کردی ...».

شروع بحث دکتر...